Bài
viết dưới đây bao gồm những đánh giá chủ quan của mình, dành cho các bạn muốn
biết loạt phim Gundam kể về cái gì nhưng không biết nên bắt đầu từ đâu. Mình sẽ
tổng hợp lại nhiều vũ trụ Gundam và các anime diễn ra ở mỗi vũ trụ đó, hy vọng
đáng để các bạn bỏ thời gian ra đọc.
I. Universal Century (Kỷ nguyên vũ trụ)
Là gì? Là timeline (tuyến thời
gian) đầu tiên của loạt phim Gundam, bắt đầu với Mobile Suit Gundam năm 1979 –
anime Gundam đầu tiên được công chiếu. Thuộc timeline lâu đời nhất nên bộ phim
này cũng để lại dấu ấn văn hóa đậm nét nhất. Nếu bạn từng xem qua các parody
hay tranh ảnh về Gundam thì hầu hết trong số đó đều từ đây mà ra. Phần lớn các
phần của series Gundam đều diễn ra trong timeline Universal Century (UC).
Về nội dung? Kể về các sự kiện
của One Year War (Chiến Tranh Một Năm), một cuộc xung đột giữa Trái Đất và các
thuộc địa không gian đối địch. Liên bang Trái Đất được coi là phe chính diện,
còn Cộng hòa Zeon là phe phản diện. Những anime thuộc Universal Century thường sử dụng hình tượng chủ nghĩa
phát xít. Những bộ này rất dễ nhận ra vì các lực lượng
Liên bang và Zeon mặc đồng phục rất đặc trưng.
Nên xem gì trước? Mobile Suit
Gundam, khởi nguồn của toàn bộ loạt phim.
Các anime trong timeline này?
Dưới đây là toàn bộ các anime thuộc Universal Century (UC), kèm theo lời bình
những bộ nào đáng xem.
1. Mobile Suit Gundam: The Origin - UC 0068
Năm phát hành: 2015 - ?
Là gì? Câu chuyện về nguồn
gốc của One Year War. Anime này kể về Char khi cậu vẫn còn là một đứa trẻ và
những âm mưu chính trị đã tạo ra Cộng hòa Zeon.
Có đáng xem? Có.
Tại sao? Xây dựng một mặt rất con
người và lôi cuốn về bộ máy chính trị, điều mà không được giải thích đầy đủ
trong Mobile Suit Gundam.
2. Gundam MS IGLOO: The hidden One Year War - UC 0079
Năm phát hành: 2004
Là gì? Một DVD gồm 3 phần ra
mắt năm 2004, xoay quanh đội kỹ thuật của Zeon và cuộc đua của họ trong việc
tạo ra những công nghệ mà quân đội yêu cầu.
Có đáng xem? Không.
Tại sao? Đề cập đến một số nguyên
nhân sâu xa tại sao Zeon thua trong cuộc chiến. Tuy nhiên bộ này không đáng xem. Phần hoạt
họa CGI giống như một thử nghiệm kỳ quái trong toàn bộ loạt phim Gundam.
3. Mobile Suit Gundam - UC
0079
Năm phát hành: 1979
Là gì? Bắt đầu từ phần giữa của One Year War, tập trung vào sự đối đầu giữa Amuro và Char, hai chiến binh mobile suit chủ chốt của Liên bang và Zeon.
Là gì? Bắt đầu từ phần giữa của One Year War, tập trung vào sự đối đầu giữa Amuro và Char, hai chiến binh mobile suit chủ chốt của Liên bang và Zeon.
Có đáng xem? Có.
Tại sao? Đây không chỉ là nền
tảng của Universal Century, mà còn được xem là “ông tổ” của tất cả các anime
Gundam. Nó giới thiệu khái niệm vũ khí “mobile suit” mà bất cứ phần nào
trong Gundam cũng có. Gồm 43 tập và là anime điển hình thập niên 70, nó có thể
sẽ hơi khó xem đối với các khán giả đương đại. Mobile Suit Gundam - The Movie
Trilogy là tập hợp 3 bộ phim tóm tắt lại 43 tập này (Nếu bạn không có thời gian chiến hết 43 tập thì có thể xem ba movie này để hiểu sơ qua cốt truyện mặc dù đã bị lược khá nhiều).
4. Mobile Suit Gundam: The 08th MS Team - UC 0079
Năm phát hành: 1996 - 1999
Là gì? Một câu chuyện ngoài
lề trong One Year War kể về một đơn vị trên mặt trận Đông Á.
Có đáng xem? Có
Tại sao? Một ngoại truyện đầy ắp
tính nhân văn. 08th MS kể về những chiến binh rất đời thường. Nếu như
Mobile Suit Gundam phác họa công việc của những con át chủ bài và tướng lĩnh
hàng đầu thì 08th MS cho ta một góc nhìn khác về những con người bình thường
trong suốt thời kỳ chiến loạn.
5. Mobile Suit Gundam 0080: War in the Pocket - UC 0079-80
Năm phát hành: 1989
Là gì? Một ngoại truyện
trong One Year War, nhân vật chính là một đứa trẻ phải đối mặt với thảm họa
chiến tranh đột nhiên ập đến.
Có đáng xem? Có
Tại sao? Phản ánh hiện thực chiến
tranh mà không đạo lí khô khan. Chỉ gồm 6 tập phim, nhưng series này đáng xem
đến từng phút.
6. Mobile Suit Gundam 0083: Stardust Memory - UC 0083
Năm phát hành: 1991 - 1992
Là gì? Sau One Year War,
Liên bang đột nhiên trở mặt. Chuyện gì đã xảy ra? Stardust Memory sẽ cho bạn
câu trả lời.
Có đáng xem? Có lẽ.
Tại sao? Đây là tiền truyện của
Zeta Gundam, thiết lập những điểm chính trong cốt truyện cho series tiếp theo.
Gồm 13 tập phim, dù không xem bạn vẫn có thể hiểu được nội dung của Zeta, nhưng
các fan khá là thích phần này vì có những màn action hoành tráng.
7. Mobile Suit Zeta Gundam
- UC 0087
Năm phát hành: 1985 - 1986
Là gì? Tiếp nối các sự kiện
trong Mobile Suit Gundam với nhân vật chính mới Kamille và một câu chuyện mới
về Char.
Có đáng xem? Có.
Tại sao? Phê phán những chính
sách thiếu sáng suốt của Liên bang sau trận chiến, xóa mờ ranh giới giữa thiện
và ác, chuẩn bị cho một cuộc xung đột phức tạp sắp bùng nổ từ nhiều phe phái.
8. Mobile Suit Gundam ZZ - UC
0088
Năm phát hành: 1986 - 1987
Là gì? Về những sự kiện
ngay sau Zeta Gundam.
Có đáng xem? Không
Tại sao? Được đón nhận một cách
nghèo nàn vì nó đã biến nội dung tăm tối của Zeta thành một màn hài kịch rỗng
tuếch. Nó không được phát hành ngoài Nhật Bản nên cũng không quan trọng lắm.
9. Mobile Suit Gundam: Char's Counterattack - UC 0093
Năm phát hành: 1988
Là gì? Một movie quay trở
lại câu chuyện về Char và Amuro, hoàn thiện nốt arc của họ.
Có đáng xem? Có lẽ
Tại sao? Nhân vật chính không dễ
ưa lắm nhưng lại xuất hiện với tần suất dày đặc, bộ phim chỉ được đánh giá ở
tầm trung. Tuy nhiên, các fan trung thành của Gundam sẽ muốn xem để biết được
cái kết.
10. Mobile Suit Gundam Unicorn - UC 0096
Năm phát hành: 2010 - 2014
Là gì? Chính thức bắt đầu
vào UC 0001, một phần ngắn mở đầu cho câu chuyện chính. Xoay quanh hậu duệ cuối
cùng của Cộng hòa Zeon, đánh một dấu mốc quan trọng trong Universal Century.
Có đáng xem? Có
Tại sao? Tốc độ ra tập mới siêu
rùa bò suốt từ năm 2010 đến tận 2014 mới hết 7 tập, nhưng lại có chất lượng
production value cao nhất trong toàn bộ series Gundam.
11. Mobile Suit Gundam Gundam F91 - UC 0123
Năm phát hành: 1991
Là gì? Cuộc chiến chống lại
những kẻ xâm lược đến từ sao Mộc của các thuộc địa vùng biên giới.
Có đáng xem? Không
Tại sao? Theo dự tính ban đầu
series này sẽ gồm 50 tập, sau đó rút ngắn còn 12 tập, cuối cùng thì thành movie
luôn. Nhịp phim thực sự rất tệ. Ngoài ra một bộ khác là Mobile Suit Crossbone Gundam nếu được
phát sóng ở phương Tây thì hẳn nhiều người sẽ thích, vì có những bộ suit giống cướp biển.
12. Mobile Suit Victory Gundam - UC 0153
Năm phát hành: 1993 – 1994
Là gì? Một phi công 13 tuổi
phải điều khiển chiếc Victory Gundam chống lại Đế quốc hùng mạnh Zanscare.
Có đáng xem? Không.
Tại sao? Một trong những sai lầm
lớn nhất là phần này không phù hợp với Universal Century. Đế quốc Zanscare không biết ở đâu nhảy ra,
mốc thời gian thì hoàn toàn cách xa One Year War, và dường như không có bất cứ
chi tiết gì liên quan đến timeline này.
13. G-Savior - UC 0223
Năm phát hành: 2000
Là gì? Chiến tranh giữa Trái
đất và thuộc địa vì nạn đói.
Có đáng xem? Không (x1000 lần)
Tại sao? Bạn không bao giờ nên
xem cái thứ này đâu. Một live-action diễn xuất quá nghèo nàn và cốt truyện tệ
hại. Suốt cả một bộ phim mình còn chẳng tìm được cái gì để khen, nên thôi tốt
nhất là quên nó đi. May mà phần này không được công chiếu ở phương Tây (mặc dù
được quay ở Canada).
II. After Colony (Hậu thuộc địa)
Là gì? Giai đoạn này ra mắt vào
những năm 95 ở Nhật và đầu thế kỷ 21 ở Mỹ. Nó được chiếu trên khung giờ Toonami
của Cartoon Network và đã giúp anime mecha trở nên phổ biến với thế hệ
khán giả phương tây mới.
Về nội dung? Cũng giống như
Universal Century, chiến tranh nổ ra giữa Trái Đất và các thuộc địa không gian.
Tuy nhiên, lần này người xem lại dễ đồng cảm với phe thuộc địa hơn. Mỗi thuộc
địa không gian đều tự phát triển một mobile suit riêng (Gunpla bán tốt hơn).
Cộng với sự xuất hiện của một kẻ thù đeo mặt nạ (aka Char), đây giống như kể
lại Universal Century với chủ đề tương tự nhưng có sự thay đổi đáng kể. Mặc dù
gọi là thời kỳ “hậu” thuộc địa (After Colony), nhưng những thuộc địa này không
phải hoàn toàn tận diệt, mà đây là thời kỳ sau khi chúng được tạo ra.
Nên xem gì trước? Gundam Wing, nếu
bạn nhất thiết cần xem trước.
Các anime trong timeline này?
14. Mobile Suit Gundam Wing
14. Mobile Suit Gundam Wing
Năm phát hành: 1995 – 1996
Là gì? Năm nam phi công điều
khiển các mobile suit ở tiền tuyến cuộc nổi loạn của các thuộc địa chống lại
Trái đất. Theo mạch truyện, họ dần trở nên gắn bó và hợp tác với nhau, đồng
thời tự tìm những lý do chiến đấu cho riêng mình.
Có đáng xem? Rất buồn khi phải
nói ra điều này, nhưng câu trả lời là không.
Tại sao? Các con dân thời Toonami
có lẽ từng rất yêu thích Gundam Wing, nhưng đó là vì chúng ta không biết bộ nào
hay hơn. Nhịp phim bất ổn và plot đầy lỗ hổng. Nó được hâm mộ như vậy chắc vì các fan lâu năm của Gundam
Wing hồi đó còn nhỏ tuổi.
15. Mobile Suit Gundam Wing: Endless Waltz
Năm phát hành: 1997
Là gì? Một movie tiếp nối các sự
kiện trong Gundam Wing và tiết lộ thêm về những bộ suit được nâng cấp và hé lộ
quá khứ của các phi công.
Có đáng xem? Không.
Tại sao? Mặc dù cốt truyện khá
hơn hẳn so với Gundam Wing, nhưng khi tách riêng ra thì không hay lắm. Bạn sẽ
phải xem hết 49 tập của series trước mới có thể hiểu được phần này.
III. Comic Era
Là gì? Timeline này ra mắt từ năm
2002 ở Nhật và 2004 ở các nước phương Tây. Đây là lần đầu tiên Gundam xây dựng
những nhân vật với ngoại hình moe hiện đại hơn, mắt to, thân hình thướt tha, và
những mobile suits cũng thanh lịch như vậy.
Về nội dung? “Naturals”, người
Trái Đất chính gốc, phải đấu tranh vì quyền sống trước những người được biến
đổi gen sống trong không gian được gọi là “Coordinators”. Phần này cũng có một
kẻ thù đeo mặt nạ bí ẩn.
Nên xem gì trước? Gundam
Seed theo đúng thứ tự thời gian.
Những anime trong dòng timeline
này?
16. Mobile Suit Gundam Seed
Năm phát hành: 2002 - 2003
Là gì? Một “Coordinators”
trẻ chọn đồng minh với Trái Đất thay vì phe đồng loại. Cũng giống như công thức
của Gundam Wing, năm chàng phi công hấp dẫn sẽ cần một nhân vật nữ để cổ vũ
tinh thần.
Có đáng xem? Có lẽ.
Tại sao? SEED có rất nhiều
nét tương đồng với anime gốc Mobile Suit Gundam, nhưng tạo cảm giác mới mẻ hơn.
Tuy nhiên, hội thoại lại rất khô cứng và khó có thể vượt qua bản gốc. Nhưng dù
sao đây lại là một trong những phần có nhạc phim hay nhất trong toàn Gundam.
17. Mobile Suit Gundam Seed Destiny
Năm phát hành: 2004 – 2005
Là gì? Phần tiếp theo khá
tăm tối sau sự kiện ở Gundam Seed. Nó cố gắng trở thành Zeta Gundam thứ hai của
Mobile Suit Gundam SEED, nhưng cả hai bộ này đều không thực sự hay.
Có đáng xem? Không.
Tại sao? Vừa u ám vừa tươi sáng
nhưng không hề hài hòa. Những vụ nổ, cánh tay đầy máu rơi trên mặt đất, một đứa
trẻ òa khóc. Chuyển cảnh: cảnh xuân nóng bỏng trên tàu chiến. Cái mệ gì vậy?
18. Mobile Suit Gundam Seed C.E. 73: Stargazer
Năm phát hành: 2006
Là gì? 3 tập, mỗi tập dài 20
phút chiếu trên web, kể về Phantom Pain – một nhóm các nhân vật phụ trong
Gundam Seed Destiny.
Có đáng xem? Không.
Tại sao? Hầu như không liên quan
đến cốt truyện chính, với cả cũng không có bản tiếng Anh.
19. Mobile Suit Gundam Seed MSV Astray
Năm phát hành: 2004
Là gì? Hai tập phim ngắn dài
năm phút tóm tắt lại Stargazer.
Có đáng xem? Không.
Tại sao? Không được công chiếu và
cũng chẳng có gì đáng nhớ.
IV. Our Century (Kỷ nguyên của chúng ta)
Là gì? Đây là nhóm duy nhất trong
toàn bộ series Gundam lấy bối cảnh cùng thời với người xem. Các nhân vật là
người bình thường với những khả năng hết sức bình thường và là fan Gundam.
Về nội dung? Trong một tương lai
không xa ở Trái Đất, tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi đều tự tạo Gunpla – những
mẫu Gundam bằng nhựa – và cho chúng đấu với nhau trên các đấu trường công nghệ
cao để giải trí và kiếm lời. À, vẫn có kẻ thù đeo mặt nạ, nhưng chắc các bạn
cũng đoán ra hết rồi.
Nên xem gì trước? Gundam
Build Fighters.
Các anime trong timeline này?
20. Gundam Build Fighters
20. Gundam Build Fighters
Năm phát hành: 2013 - 2014
Là gì? Hai người bạn lập
nhóm để trở thành những Gundam Build Fighters giỏi nhất thế giới.
Có đáng xem? Có.
Tại sao? Câu chuyện này để quảng
cáo trá hình cho đồ chơi Gundam, nhưng cốt truyện và nhân vật hấp dẫn đã tạo
nên sức hút của nó. Trong này còn có nhiều parody, cameo và nhiều thứ liên quan
đến các anime Gundam khác, nên tốt hơn là bạn không nên xem cái này trước.
21. Gundam Build Fighters Try
Năm phát hành: 2014 – 2015.
Là gì? Lần này thì là ba
người bạn hợp tác để trở thành những Gundam Build Fighters giỏi nhất thế giới.
Có đáng xem? Có
Tại sao? Mặc dù không được đón
nhận như phần trước nhưng Try là anime do fan Gundam làm dành riêng cho các fan
Gundam. Niềm đam mê của những người sáng tạo bộ phim này đã làm tỏa sáng mọi
cảnh phim.
V. One-shot Centuries (Các kỉ nguyên độc lập)
Là gì? Nhiều anime Gundam diễn ra
trong timeline độc lập và hoàn toàn không liên quan gì đến các bộ Gundam khác –
ngoại trừ mấy cái như là mobile suit và kẻ thù đeo mặt nạ. Bạn không cần xem
các phần trước của Gundam thì vẫn có thể hiểu và theo dõi được phần này.
Nên xem gì trước? Gì cũng được,
tất cả đều có cốt truyện độc lập. Có thể xem các phần anime dưới đây mà không
cần tuân theo bất cứ trình tự nào cả.
22. After War -
Gundam X
Năm phát hành: 1996.
Là gì? Trái đất giai đoạn
Hậu khải huyền, một tên cướp trẻ tuổi đang vật lộn để sống sót. Nhưng sau khi
gặp một cô gái bí ẩn, anh ta quyết định lái mobile suit để cứu cô ấy.
Có đáng xem? Có lẽ
Tại sao? Phần này vẫn chưa được hợp
pháp hóa, nhưng với phiên bản tiếng Anh sắp tới và Gundam Build Fighters thúc
đẩy việc quảng bá, đây có thể là sản phẩm vượt thời đại của những năm 90.
23. Future Century - Mobile Fighter G-Gundam
Năm phát hành: 1994 – 1995.
Là gì? Các thuộc địa không
gian đồng ý tổ chức “Gundam Fights” trên chiến trường. Thuộc địa của người
chiến thắng sẽ giành được quyền cai quản toàn bộ thuộc địa khác trong vòng 4
năm. Trong lúc đó, một đấu sĩ đến từ Nhật Bản đang trên hành trình tìm kiếm em
trai.
Có đáng xem? Có lẽ.
Tại sao? Sẽ khá là vô trách nhiệm
nếu đề cử một anime hoàn toàn phi thực tế, cường điệu hóa nhân vật và phóng đại
các kỳ thị văn hóa (một số thứ khá là khó chịu). Tuy nhiên tiết tấu nhanh và
những chi tiết độc đáo của G-Gundam - ví dụ Mã Gundam được điều khiển bởi chính
một con ngựa - lại được fan yêu thích ngoài mong đợi.
24. Anno Domini – Mobile Suit Gundam 00
Năm phát hành: 2007 – 2008.
Là gì? Ba phe phái tranh giành nhau nguồn tài nguyên có hạn. Để phá vỡ sự cân bằng quyền lực, một tổ chức thứ tư được gọi là Celestial Being đã chế tạo ra siêu vũ khí khổng lồ, đó chính là năm Gundam.
Có đáng xem? Không
Tại sao? Phần này hứa hẹn nhiều tiềm năng, nhưng dần trở thành một mớ hỗn tạp vì các nhân vật không mấy dễ chịu và lỗ hổng plot Deus Ex Machina. Season đầu thì có thể tạm ổn, nhưng season tiếp theo sẽ đẩy bạn xuống vực luôn. Tuy nhiên, nó vẫn thành công về mặt thương mại xứng đáng có một movie riêng Awakening of Trailblazer. Dù vậy movie này cũng không đáng xem nốt.
25. Advanced Generation –
Mobile Suit Gundam AGE
Năm phát hành: 2011 – 2012.
Là gì? Câu chuyện được kể ở
ba đoạn thời gian, với nhân vật chính là Flit từ khi còn là một đứa trẻ, trưởng
thành và về già với quả đầu rất chi phá cách.
Có đáng xem? Không
Tại sao? Phần này được các fan
rất kì vọng vì liên quan đến công ty video game Level 5. Thiết kế nhân vật rất
tuyệt như mong đợi, nhưng anime này lại không tận dụng được cốt truyện giống
game.
26. Regild Century -
Gundam Reconguista in G
Năm phát hành: 2014 – 2015.
Là gì? Loài người bước vào
thời kỳ hòa bình vũ trụ nhờ một tôn giáo anti công nghệ. Một chàng trai trẻ
quyết định lái một mobile suit không rõ xuất xứ, và điều đó làm thay đổi cuộc
đời cậu mãi mãi.
Có đáng xem? Không
Tại sao? Kể chuyện rất lộn xộn,
chắc phải xem hết cả cái series này bạn mới hiểu được chuyện gì đang diễn ra.
Các nhân vật đổi phe liên tục và không có ai hành động có động cơ rõ ràng. Đây
giống như sequel của một câu chuyện không hề tồn tại vậy.
27. Correct Century - Turn A Gundam
Năm phát hành: 1999 – 2000.
Là gì? Trái đất vẫn bình yên
cho đến khi các cư dân định cư trên mặt trăng vốn đã bị lãng quên, nay lại bất
ngờ quay trở về Trái đất.
Có đáng xem? Có
Tại sao? Với âm nhạc của Yoko
Kanno và thiết kế mecha bởi Syd Mead, người đứng sau các thiết kế của Blade Runner, Aliens
và Tron, thì đây là một trong những anime có phần hình ảnh và âm nhạc độc
đáo nhất trong tất cả các anime Gundam. Không những thế, nó còn có nhân vật
chính và cốt truyện nghiêm túc, dễ chịu, rất phù hợp với những ai muốn khám
phá một thế giới mới.
Trên đây là những ý kiến của mình, và tất nhiên là chín người mười ý, khẩu vị của mình không thể giống tất cả các bạn được. Nhưng mình hy vọng bài viết này có thể góp phần định hướng cho bạn trên hành trình khám phá Gundam. Với 27 anime, chắc chắn sẽ có bộ nào đó trong đây làm bạn hài lòng.
Anime Gundam đầu tiên bạn từng
xem là gì? Nếu bạn có thể quay ngược thời gian và bắt đầu lại từ đầu, bạn sẽ
chọn phần nào trước? Hãy cùng chia sẻ nhé!
Nguồn:
Anime News Network
Người
dịch: Celery
*Mọi
trích dẫn từ blog này xin vui lòng ghi rõ nguồn: http://toptenhazy.blogspot.com
