Khám phá quá trình tiến hóa của những
đôi mắt xuyên suốt chiều dài lịch sử!
Một trong những đặc điểm nổi bật nhất
của anime và manga chính là tạo hình của những đôi mắt: thường rất rất to, có
khả năng truyền đạt một lượng lớn thông tin tùy thuộc vào người sở hữu, bộc lộ
cảm xúc trong mọi hoàn cảnh mọi tình huống. Và người đi tiên phong mở đường cho
phong trào này là ai? Không ai khác chính là
Osamu Tezuka – được xem là ‘ông tổ của anime và manga’. Ngoài việc tạo
nên hình mẫu biểu tượng Atom trong Astro
Boy, ông còn là người đã tạo ra Kimba trong Jungle Taitei (ảnh trên) và Kuroo
Hazama trong Black Jack, hai tượng đài điển hình.
Osamu Tezuka là người tiên phong cho trào lưu ‘mắt to’ trong anime!
Cũng giống như phải lựa tông giọng từng
người để chọn cast cho anime vậy (giọng trầm cho vai phản diện, giọng cao hơn
cho vai siêu anh hùng), hay thiết kế kiểu tóc phù hợp, lựa tông màu hợp lý, đôi
mắt cũng ảnh hưởng rất nhiều đến hình tượng nhân vật. Việc tạo hình đó góp phần
giúp nhân vật bộc lộ được cảm xúc trong mọi phân cảnh, và để đạt tới hiệu quả
cao nhất thì phải kể đến tầm quan trọng của đôi mắt. Cảm hứng của Osamu Tezuka
về việc vẽ những đôi mắt to, giống như các nhân vật Disney trong phim hoạt hình
của Mỹ như Bambi, vịt Donald (thậm chí có một tập trong Black Jack xuất hiện
hình ảnh một con nai giống hệt như con nai trong phim Bạch Tuyết của Disney) đã
gây ra một làn sóng lớn thời bây giờ, sau đó nhanh chóng được tiếp nhận. Bắt đầu
từ người tiên phong Tezuka, sau đó đến
Hayao Miyazaki và cả những designer như Masami Oobari và Takashi
Takeuchi.
Hàng loạt các phong cách vẽ mắt trong Anime
Các họa sĩ và designer cùng thời với
Tezuka sau bước tiến hóa lớn trong nghệ thuật vẽ mắt anime, đã sáng tạo thêm
hàng loạt các phong cách khác nhau dựa trên cốt truyện và gu thẩm mĩ riêng.
Quan niệm lúc đó là, cảnh phim có thể truyền đạt đầy đủ cảm xúc hay không tùy
thuộc vào tạo hình của nhân vật.
Một nhân vật sở hữu cặp mắt to, to thật
to thường rất ngây thơ, thích tò mò và nhìn thế giới bằng con mắt lạc quan. Đây
cũng được coi là biểu tượng của sự dễ thương, hoặc có lẽ sẽ làm giảm mức độ
‘comic’ của nhân vật (giống ‘ahoge’ ấy). Từ ‘moe’ cũng xuất hiện, chỉ những người
(kể cả con trai ở một mức độ nhất định) cực kỳ đáng yêu, vì thể khi đôi mắt được
thể hiện theo nhiều cách tùy thuộc cảm xúc của nhân vật, nó dễ dàng gợi lên sự
đồng cảm từ người xem.
Một nhân vật sở hữu cặp mắt sắc, nhỏ
hẹp nhiều khả năng sẽ có nhân cách ác độc, phóng túng bất cần, hoặc là nhìn thế
giới bằng con mắt cực kỳ bi quan. Nếu nhân vật đó được xây dựng theo kiểu có một
khía cạnh khác trong tính cách rất ít khi bộc lộ, thì đôi mắt cũng sẽ phản ánh
điều đó, như là đột nhiên mở rộng, hay cặp lông mày lúc nào cũng cau có sẽ giãn
ra chẳng hạn. Tóm lại, mắt mở càng to, thì càng có khả năng họ sẽ làm điều gì
đó tích cực. (?)
Thường thì có đến chín trên mười
chàng trai xảy ra tình trạng này. Những chàng trai trong anime lúc đầu có cặp mắt
to, sau đó sẽ nhỏ dần đi. Mắt nhỏ hơn sẽ khiến tạo cảm giác nghiêm túc, đồng thời
– bằng cách nào đó - đánh dấu sự trưởng thành của họ. Cho dù là các chàng trai
bị gắn mác ‘moe’ đi chăng nữa, như đã thấy ở trên, độ lớn của đôi mắt họ ít hơn
rất nhiều so với phái nữ. Vì con gái thường ngây thơ và dễ thương hơn, đàn ông
tất nhiên không thể so với phụ nữ hay trẻ con về độ đáng yêu được. Một số trường
hợp hi hữu con gái cũng sở hữu cặp mắt nhỏ hẹp như thế, là khi họ theo phe phản
diện, hoặc là quá phá cách.
Còn một dạng khác của mắt, cũng được
thiết kế để bộc lộ cảm xúc ngoài việc co kéo độ lớn. Ví dụ nhé, một nhân vật nhận
được tin sắp tới sẽ tổ chức chuyến dã ngoại tuyệt vời nhất thế giới, mắt người
đó sẽ tỏa sáng và có hình ngôi sao lấp lánh để biểu thị sự sung sướng tột độ.
Điều này cũng xảy ra nếu các nhân vật
đối mặt với người mình yêu mến, mắt họ có thể xuất hiện hình trái tim. Hoặc nếu
một nhân vật cực hám tiền nhìn thấy khối tái sản kếch sù, tròng mắt sẽ biến
thành hình dollar chẳng hạn. À, cái đầu còn có tên gọi khá là kêu, là hiệu ứng
‘senpai notice me!’
Không chỉ vậy, những cảm xúc đau đớn
thể hiện qua đôi mắt cũng có thể khiến người xem như ngạt thở, thường sẽ đi kèm
với dòng nước mắt giàn rụa và từng đợt run rẩy không ngừng.
Nếu tròng mắt của nhân vật đột nhiên
mở rộng, hoặc những thứ khác như con ngươi hay viền mắt cũng đột nhiên giãn rộng
theo, thì đây là dấu hiệu của sự điên cuồng, bùng nổ, quá sốc, đau đớn đến tột
cùng hay hỗn loạn.
Nếu họ đột nhiên cau mày, thì nghĩa
là họ đang tức giận hoặc cần tập trung.
Nếu đôi mắt trở nên trống rỗng, vô hồn,
có thể nhân vật đã hoàn toàn suy kiệt, tuyệt vọng, bị tổn thương đến chết lặng,
hoặc do bị tẩy não. Nếu họ khép nửa con mắt, biểu thị rằng họ rất mệt mỏi, cả về
thể chất lẫn tinh thần.
Những đôi mắt biết nói và đặc tả nhân vật
Có hàng trăm những hiệu ứng khác để
thể hiện cảm xúc qua đôi mắt, như co rút lại để biểu đạt sự hoảng loạn, vân
vân… Nhưng ở đây, mình muốn nói về một trong những thiết kế mà mình thích nhất,
đến từ Takashi Takeuchi của công ty Type-Moon, và cũng như đoàn dựng phim của
Studio Ufotable trong việc vẽ nên đôi mắt cho nhân vật Kiritsugu Emiya
(Fate/Zero). Bắt đầu từ một đôi mắt to tròn, tràn ngập sức sống của tuổi trẻ và
ước mơ trở thành người hùng thực thi công lý, cho đến khi mất dần ánh sáng, trở
thành đôi mắt lạnh lẽo của một sát thủ, chỉ thỉnh thoảng mới lóe lên chút ấm áp
thoáng qua. Đôi mắt ấy như nói lên tất cả. Quá trình biến đổi dưới đây đã thể
hiện rõ hiệu quả ấy, và đó cũng chính là lý do tại sao Takeuchi trở thành một
trong những họa sĩ yêu thích nhất của mình.
Thấy không? Ban đầu Kiritsugu Emiya thực sự rất đáng yêu với đôi mắt to tròn ngây thơ, nhưng theo thời gian, ánh sáng đó đã dần tan biến.
Cách thiết kế này cũng được áp dụng với
con gái anh - Ilyasviel von Einzbern, tạo sự liên kết giữa đứa con trai nuôi
Shirou Emiya và ‘anh của tương lai’, Emiya - một linh hồn dũng cảm, Archer – hầu
cận của Rin.
Kết
Các bộ anime khác nhau sẽ có cách thiết
kế mắt tinh tế khác nhau cho nhân vật chính của mình, nhưng tất cả sẽ có những
biểu hiện đặc biệt chỉ có thể có ở anime, giúp người xem nhận biết được ngay
đây là một nhân vật thuộc về anime, tách biệt với các loại phim khác.
Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn. Những thiết
kế của manga và anime thực sự mang đầy tính nghệ thuật, là đặc trưng không thể
tách rời của loại phim này. Những người như Osamu Tezuka, với sức ảnh hưởng lớn
lao, đã thổi hồn vào những đôi mắt đó, như mang cả cuộc đời mình qua những ánh
nhìn vậy.
Nguồn: MAL
Người dịch:
*Mọi trích dẫn từ blog này xin vui lòng ghi rõ nguồn Toptenhazy
